Ngày 10-10-1954 đã trở thành thời khắc lịch sử tràn đầy cảm xúc cho lớp lớp người Hà Nội khi Thủ đô được hoàn toàn giải phóng. 70 năm đã trôi qua, những kỷ niệm thiêng liêng về Ngày Giải phóng Thủ đô vẫn còn mãi trong dòng chảy ký ức lịch sử. Sau chín năm kháng chiến trường kỳ, gian khổ, với ý chí không gì lay chuyển được và tinh thần chiến đấu ngoan cường, thông minh, gan dạ, đầy sáng tạo của quân và dân ta, đặc biệt với thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954 , thực dân Pháp buộc phải ký Hiệp định Giơnevơ ngày 21/7/1954 về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam, công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia; chấp nhận rút quân khỏi miền Bắc nước ta.
Theo các điều khoản của Hiệp định, Hà Nội nằm trong khu vực tập kết 80 ngày của quân đội Pháp. Tuy nhiên, thực dân Pháp lợi dụng thời gian này để phá hoại các cơ sở kinh tế, văn hóa, lôi kéo người di cư vào Nam, gây rối loạn và làm cho mọi công việc bị đình trệ. Biết trước âm mưu của Pháp, ý thức rõ quy mô và tầm quan trọng của việc tiếp quản Hà Nội, Bộ Chính trị và Ban Bí thư Trung ương Đảng đã cử các đồng chí: Võ Nguyên Giáp, Lê Văn Lương, Xuân Thủy, Tố Hữu trực tiếp lãnh đạo và chỉ đạo công tác tiếp quản Thủ đô. Bộ Tổng Tư lệnh đã ra lệnh cho các đơn vị bộ đội đang tiến về giải phóng Hà Nội phải giữ vững trật tự an ninh của thành phố, bảo vệ nhân dân, triệt để chấp hành các chính sách và kỷ luật mà Chính phủ đã đề ra, luôn nâng cao cảnh giác, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu khiêu khích, phá hoại.
Khi ấy, trên các con phố Hà Nội, người dân dựng lên những cổng chào được trang trí bởi các sản phẩm của khu phố mình để chào đón đoàn quân chiến thắng trở về, Người dân phố Hàng Đào dựng cổng lụa bọc điều; phố Hàng Thiếc dựng cổng chào lớp bằng tôn hay cổng chào phố Hàng Bông đính bông goòng…

Ảnh : Đặng Trần Hoàn
Trên các con phố, người dân đón chào đoàn quân bằng những dòng kẻ khẩu hiệu trên tường “Hồ Chủ Tịch muôn năm, Việt Nam hòa bình thống nhất”… Người người nô nức chăng đèn kết hoa chào đón các chiến sĩ trở về.

Ảnh: Thân Trọng Ninh
Sáng 10/10/1954, Hà Nội ngợp trời rừng cờ, hoa, cổng chào, băng rôn và biểu ngữ. Mấy chục vạn người Hà Nội từ trẻ tới già đều đổ xô ra đường, mặc những bộ quần áo đẹp nhất của mình, mang cờ, ảnh, hoa, tập trung ở các phố chính, hân hoan, tự hào đón chào đoàn quân chiến thắng trở về.

Ảnh: Thân Trọng Ninh
Lá cờ đỏ sao vàng phần phật tung bay trên đỉnh Cột cờ Hà Nội, cũng là lúc Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi: “Đồng bào Hà Nội thân mến. Tám năm qua, Chính phủ phải xa rời Thủ đô để kháng chiến cứu nước. Tuy xa nhau nhưng lòng Chính phủ luôn cạnh đồng bào. Ngày nay do nhân dân ta đoàn kết nhất trí, quân đội ta chiến đấu anh dũng, hòa bình đã thắng lợi. Chính phủ lại trở về Thủ đô với đồng bào, muôn dặm một nhà, lòng vui mừng khôn xiết kể” – trích Lời kêu gọi nhân ngày Thủ đô giải phóng.
Trong lịch sử Thăng Long- Hà Nội, ngày Giải phóng Thủ đô 10/10/1954 là một trong những mốc son rực rỡ, không chỉ đánh dấu thắng lợi của một dân tộc nhỏ bé trước một thế lực thực dân xâm lược hàng đầu thế giới, mà còn mở ra thời kỳ mới của thời đại Hồ Chí Minh trong tiến trình phát triển của Thăng Long- Hà Nội.
Ảnh: nguồn Tạp chí Xưa và nay
Bài: Thu Phương- Phòng Trưng bày- Tuyên truyền